§ 1.

Eigedomar som ligg i hopehav, kan leggjast under jordskifte etter denne lova.

§ 2.

Det blir rekna som hopehav:

§ 3.

Jordskifte kan ikkje fremjast:

§ 4.

Det som tidlegare har vore under offentleg jordskifte, kan ikkje takast opp til ny jordskifteførehaving før 20 år etter førre skiftet var slutt, og berre dersom tilhøva er sers ulaglege.

Det same gjeld om jordskifte er nekta av materielle grunnar. Er desse grunnane seinare bortfalne, kan jordskifte fremjast utan omsyn til 20 års fristen dersom jordskifteretten samrøystes finn at dei nye tilhøva gir grunn til det.

Inndraging under jordskifte etter reglane i §§ 16, 25 og 26 kan skje utan omsyn til det som er fastsett i fyrste og andre leden i denne paragrafen.

Vedtak tekne på jordskifte med heimel i §§ 35, 36 og 37 i denne lova eller tilsvarande paragrafar i lov om utskifting frå 13. mars 1882, kan 20 år etter at jordskiftet er slutta, takast opp til ny førehaving for jordskifterett.

§ 5.

Rett til å krevje jordskifte har eigar av serskilt skyldsett bruk.

Rett til å krevje eller fullføre jordskifte kan ein ikkje skrive frå seg. Avtale som jordskifteretten meiner er komen i stand for å hindre eit fullstendig eller tenleg jordskifte, treng han ikkje ta omsyn til.

§ 6.

Bruk som er skyldsette kvar for seg og i dei siste 20 åra på same eigarhand har vore brukt under eitt som jordbruk eller skogbruk, kan i spørsmål om hopehav etter § 2 reknast som eit bruk slik at eigaren kan krevje jordskifte endå om bruka kvart for seg ikkje ligg i noko hopehav med andre bruk. Vilkåret er likevel at tilhøva er sers ulaglege og at jordskifteretten samrøystes finn at skifte kan gjennomførast utan noko større ulempe for andre bruk.

§ 7.

Kongen deler inn riket i jordskiftedøme for jordskifteoverrettane, og i jordskiftesokner for jordskifterettane.

I kvart jordskiftedøme skal det vere ein jordskifteoverdomar, og i kvar jordskiftesokn ein jordskiftedomar. Når sakmengda krev det, kan det tilsetjast jordskiftedomarar utan fast tenestekrins, og det kan nemnast opp ein jordskiftedomar til å styre einskild sak.

Jordskiftelandmålar kan tilsetjast i jordskiftedøme eller -sokn så langt arbeidstilhøva gjer det turvande. Jordskiftelandmålarane kan ikkje styre saker eller vere med på vedtak i retts- eller skjønsspørsmål, men utanom det skal dei på eige ansvar gjere det arbeidet som dei blir pålagde. Reglane om ugildskap for domarar i lov om domstolene frå 13. august 1915 kapitel 6 gjeld så langt dei høver.

Kongen tilset jordskifteoverdomarar og jordskiftedomarar. Vedkomande departement kan tilsetje slike tenestemenn for stuttare tid eller for einskild sak.

Departementet tilset jordskiftelandmålarar.

Tenestemenn som her er nemnde, må ha eksamen frå jordskifteavlinga på Noregs landbrukshøgskole.

§ 8.

I kvart herad skal det vere eit selskilt utval av menn for jordskiftesaker. I utvalet skal det takast opp jord- og skogbrukskunnige menn. Jordskifteoverdomaren fastset kor mange menn det skal vere i utvalet for kvart herad. Utvalet kjem i stand etter reglane i lov om domstolene frå 13. august 1915 om val av domsmenn, likevel så at ingen kan veljast som har fylt 65 år. Lagrettemenn og domsmenn er ikkje fritekne for val til jordskifteutvalet. Manntallsføraren sender liste over dei som er valde, til jordskiftedomaren.

Utval av menn for jordskiftesaker kan og veljast i bukommunar.

§ 9.

I den einskilde saka er jordskifteretten sammansett av ein jordskiftedomar som formann og 2 oppnemnde jordskiftemenn; og jordskifteoverretten av ein jordskifteoverdomar som formann og 4 oppnemnde jordskiftemenn.

Rettsformannen nemner opp mennene ubunden av heradsgrensene.

Så langt råd er, skal det nemnast opp menn som er serleg kunnige i det som jordskiftet i hovudsaka gjeld. Til slike saker som er nemnde i § 4 fyrste leden og § 80, og til overjordskifte bør om mogleg nemnast opp menn som før har vore med på offentleg jordskifte.

Når nokon av dei oppnemnde mennene ikkje møter, eller ikkje kan gjere teneste, og heller ikkje nokon av dei oppnemnde varamennene kan kome til stades på rimeleg tid, kan rettsformannen nemne opp andre menn for møtet. I slike høve kan det takast menn som ikkje står i utvalet, om det er uråd på rimeleg tid å få tak i nokon som står der.

§ 10.

Når sakmengda gir høve til det, kan jordskifteoverdomaren styre einskild jordskiftesak i fyrste instans. Overjordskifte i slik sak skal styrast av ein annan jordskifteoverdomar som departementet nemner opp.

§ 11.

Fyrste gongen nokon gjer teneste som jordskiftemann skal rettsformannen gjere han kjend med dei pliktene ein jordskiftemann har. Deretter skal jordskiftemannen i rettsboka gi lovnad om at han i denne saka og i alle framtidige saker vil gjere pliktene sine ærleg og med truskap.

§ 12.

Krav om offentleg jordskifte set ein fram for jordskiftedomaren i den jordskiftesokna der hopehavet ligg. Kravet skal så vidt mogleg nemne dei bruka det gjeld, lotteigarar, bruksrettshavarar, grannar og andre som skiftet kjem ved, og kva ein ynskjer å skifte.

Krav om offentleg jordskifte kan takast tilbake, så lenge vedtak om å fremje skiftet ikkje er ført inn i rettsboka.

§ 13.

Rettsformannen fastset kva tid saka skal førehavast på åstaden. Innkalling påførd namna på dei som er oppnemnde, skal han på ettervisleg måte gjere kjend for alle lotteigarar, bruksrettshavarar, grannar og andre som skiftet kjem ved, med varsel på minst 3 veker. Om nokon som skal ha varsel, er fråverande eller busett utanfor heradet, og tilhaldsstaden hans ikkje er kjend, eller om han er busett utanfor riket, kan varsel gjevast på siste kjende bustaden hans i riket, eller om denne staden ikkje er kjend, på åstaden.

Er hopehavet stort eller eigedoms- eller brukstilhøva ugreie, kan vedkomande departement gi løyve til at partane blir innkalla med lysing i «Norsk Lysingsblad» og i eitt eller fleire lokalblad og med oppslag. Varslet skal i slike tilfelle vere gitt 6 veker på førehand rekna frå den dagen kunngjeringa står i lysingsbladet.

§ 14.

Jordskifteretten blir sett til fastsett tid og på fastsett stad. Fyrst avgjer retten om saka skal fremjast. Vedtak om dette skal grunngjevast. Saka kan fremjast endå om ein part ikkje møter, men er det ikkje gitt lovleg varsel, må det ikkje takast avgjerd i noko som gjeld hans interesser.

Vedtak om å fremje jordskifte kan gjerast om, dersom jordskifteretten samrøystes meiner at vilkåra for å gjennomføre skiftet ikkje lenger er til stades.

Saka skal så langt råd er, fremjast utan avbrot. Må ein setje ut saka på uviss tid, skal retten på staden gjere kjent kva innkallingsmåte som vil bli nytta når han vil kalle inn til nytt møte. Utan samtykka frå alle som saka kjem ved, må ikkje varselfristen setjast stuttare enn ei veke.

§ 15.

Så snart retten gir dei høve til det, skal partane setje fram og grunngi krava sine, føre prov og gi dei opplysningane som blir kravde. Retten kan setje ein frist for partane til å setje fram sine endelege krav.

§ 16.

Jordskifteretten skal klårleggje grensene for skiftefeltet. Ulaglege grenser mot granneeigedom prøver retten å få regulert gjennom minneleg makeskifte. Når ein ikkje fram til slik semje, kan jordskifteretten regulere grensene på den måten han meiner det er mest tenleg for dei eigedomane det gjeld.

Retten må få grensene mellom eigedomane innbyrdes på det reine, og han må få klårlagt, så nøye som råd er, eigedomstilhøva og alle rettar og tyngsler som kviler på feltet.

Jordskifteretten kan, om det er turvande av omsyn til jordskiftet, fastsetje slike grenser som er nemnde i lov om vassdragene frå 15. mars 1940 §§ 2, 3 og 4.

§ 17.

Tvist om grenser, eigedomsrett, bruksrett eller anna slikt innan hopehavet eller med utanforståande skal jordskifteretten om det trengst av omsyn til jordskiftet, avgjere i orskurd. Orskurd skal grunngjevast. Retten bør fyrst prøve mekling i saka, og kan reise spørsmål om partane vil leggje tvisten under skilsdom. Retten skal seie frå om han meiner tvisten har større verd enn 500 kroner.

§ 18.

Partar og vitne har plikt til å møte og forklare seg i samsvar med dei reglane som gjeld for hovudførehaving i herads- og byretten etter lov om rettergangsmåten for tvistemål frå 13. august 1915 kapitla 9 og 15. Spørsmålet om å nytte tvangsmiddel eller straff høyrer under dei vanlege domstolane.

§ 19.

Skiftefeltet skal kartleggjast, om då ikkje jordskifteretten samrøystes finn det uturvande av di feltet er lite i vidd eller har lite verd etter vidda.

Den delen av skiftefeltet som går i byte, skal alltid boniterast. Lunnende skal verdsetjast serskilt, om dei ikkje er medrekna då grunnen vart bonitert.

Vedkomande departement gir nøgnare reglar om framgangsmåten med bonitering, om verdsetjing av bruksrettar og lunnende og om oppmåling og kartlegging.

§ 20.

Når alt førebuande arbeid er gjort, skal jordskifteretten arbeide ut eit utkast til skifteplan som skal leggjast fram til drøfting med partane. Når så planen er brigda slik retten finn grunn til etter dei merknadene som blir gjorde, skal lotting haldast.

Når det gjeld bygrunn eller strok på landet der bygningslovene gjeld, skal jordskifteretten samrå seg med dei tenestmaktene som reguleringssakene ligg under, om skifteplanen og om vegar og vassavlaup. Blir ein ikkje einig, skal Kongen avgjere tvisten.

§ 21.

Eit jordskifte kan sluttast for ein del av skiftefeltet, om jordskifteretten samrøystes finn at dette vil vere tenleg. Kvar del av eit skifte som blir slutta for seg, blir rekna som ei serskild sak med omsyn til fullføring og rettsmiddel og ny jordskifteførehaving.

§ 22.

Så snart saka er slutt, skal jordskiftet kunngjerast på åstaden eller i eit lokale som jordskifteretten fastset. Tida for kunngjeringa av jordskiftet skal gjerast kjend for partane på førehand, så langt det er høve til det.

§ 23.

For den tid jordskiftet varer, kan jordskifteretten leggje slike band på lotteigarar og andre når det gjeld bruken av skiftefeltet, som retten finn turvande for gjennomføring av eit tenleg jordskifte.

Tap som kjem av dette, får ein vederlag for etter jordskifterettens skjøn. Vederlaget blir utlikna etter reglane i kapitel 10.

§ 24.

Jordskiftesaker skal førast inn i ei rettsbok som skal godkjennast på den måten vedkomande departement fastset. Vedkomande departementet kan gjere vedtak om at rettsboka skal førast etter lausbladsystem.

Jordskifteoverdomaren kan fastsetje at det skal nyttast serskild rettsbok for einskild sak. I rettsboka skal alle endelege påstand, vedtak og avgjerder førast inn. Vedkomande departement gir nøgnare reglar om føringa av rettsboka.

Så snart råd er etter at saka er slutt, skal rettsformannen ta eit rettkjent utdrag av rettsboka, der alt som har varande verde er medteke, og syte for at utdraget blir tinglyst. Etter tinglysinga skal utdraget saman med ein kopi av jordskiftekartet overgjevast til ein av lotteigarane til bruk for alle partane.

§ 25.

Skiftefeltet skal til vanleg avgrensast i samsvar med jordskiftekravet. Det kan setjast fram krav om utviding av skiftefeltet så lenge saksførehavinga står på.

Om jordskifteretten finn det turvande for å gjennomføre eit føremålstenleg jordskifte, kan han gjere vedtak om å gå utanom kravet og ta med attverande delar av bruka i skiftet, og like eins tilgrensande eigedomar som høyrer med til hopehavet.

§ 26.

Når jordskifteretten samrøystes finn det turvande for gjennomføring av eit tenleg jordskifte, kan han ta med i skiftet eigedomar som ikkje ligg i noko hopehav, når dei grensar til hopehav som er under jordskifte.

Har eigedomen ikkje tidlegare høyrt saman med noko av dei bruka som er under jordskifte, kan ein ikkje påleggje eigaren utflytting eller byte av våningshus eller av uthus på tunet.

§ 27.

Jordskifteretten skal så langt han finn det tenleg løyse opp alt hopehav innan skiftefeltet og avløyse eller ordne bruksrettar etter reglane i kapitel 7.

Kan ikkje eit fullstendig jordskifte gjennomførast på tenleg måte, skal hopehavet likevel løysast opp så langt retten finn det føremålstenleg. Det kan t.d. gjennomførast på den måten at einskilde bruk blir skifte ut så langt det er råd utan skade for dei som blir liggjande att i hopehavet, eller på den måten at hopehavet blir delt i mindre hopehav.

Er utflyttingskostnaden til hinder for å få gjennomført jordskifte, så kan lotteigar som vil ta på seg kostnaden ved eiga utflytting, krevje serskilt jordskifte, om retten finn at dette ikkje er til hinder for at resten av hopehavet blir skift i framtida.

§ 28.

Foss eller nokon annan del av eit vassdrag som etter jordskifterettens skjøn er skikka til eit større vasskraftanlegg, skal takast unna jordskiftet saman med moglege demningar og leidningar og grunn som høyrer til.

Meiner retten at det dessutan vil bli bruk for grunn innan skiftefeltet til utbygging av vassdraget, skal slik grunn takast unna jordskiftet saman med vassfallet om det let seg gjere på tenleg måte.

§ 29.

Sameige skal skiftast etter skatteskylda om ikkje noko anna tilmåtstal er fastsett eller noko bruk har serrettar i sameiga. Det skal ikkje takast omsyn til avtak i skatteskylda.

Den skatteskylda som skal vere skiftegrunnlag, er den som galdt før lov frå 17. desember 1836. Dersom det for noko bruk ikkje finst slik skyld og jordskifteretten heller ikkje kan rekne seg til kor stor ho skulle ha vore, skifter han så langt råd er etter den gamle skatteskylda, og elles etter den skylda som galt då vedkomande bruk vart serskilt skyldlagt.

§ 30.

Når det gjeld ulaglege eigedomstilhøve, skifter ein utan omsyn til skatteskyld, slik at kvart bruk får att tilsvarande det jordverdet som det gir frå seg. Men er alle lotteigarane samde om det, kan ein skifte på grunnlag av skylda i slike tilfelle og.

§ 31.

Om eit eldre jordskifte blir avløyst av eit nytt, skal skiftet gjennomførast på grunnlag av eigedomshøva slik dei vart fastsette i det eldre skiftet.

§ 32.

Kvart bruk skal leggjast ut så høveleg og samla som råd er. Innmarka og den dyrkande utmarka som fell på eit bruk, må ikkje leggjast ut i fleire teigar, utan det er naudsynleg.

§ 33.

Om lotteigar som eig meir enn eitt serskilt skyldsett bruk, set fram krav om å få bruka utlagde slik at dei grensar til kvarandre, så bør retten ta omsyn til kravet så langt det kan gjerast utan skade for dei andre lotteigarane.

I samband med jordskifte kan formannen i jordskifteretten gi slike attestar som dei lov om skylddeling m.v. frå 20. august 1909 § 23 nemner.

§ 34.

Alle grenser skal merkjast opp med varige og tydelege merke, som boltar eller innhogne krossar i berg eller store steinar, eller nedsette merkesteinar med vitnesteinar. I kvar grenseline skal det til vanleg vere minst 3 merke.

Grenselinene skal skrivast nøye opp. Såleis skal det nemnast kva lei dei går, og så langt råd er, kor langt det er mellom grensemerka. Blir kart oppteke, skal grensemerka setjast av på det.

Vedkomande departement kan gi nøgnare føresegner om grensemerking.

§ 35.

Turvande vegar skal leggjast ut og skriftleg forklaring gjevast om kor dei går. Retten skal gi føresegner om bruken og om opparbeiding og vedlikehald av vegane.

Er det turvande av omsyn til jordskiftet kan jordskifteretten halde skjøn etter veglova, endå om det gjeld eigedomar som ikkje kjem inn under jordskifte.

Likeeins kan jordskifteretten om det er turvande, halde skjøn etter lov om anlæg av taugbaner og løipestrenger frå 14. juni 1912 § 8.

§ 36.

Er det vassjuk, dyrkande mark innan skiftefeltet, skal jordskifteretten syte for utstikking av turvande grøfter og gi føresegner om opparbeiding og vedlikehald, dersom det trengst av omsyn til jordskiftet.

Jordskifteretten skal og gi turvande føresegner om bruken av vatn og vassdrag og om vassleidningar og kloakkleidningar.

Jordskifteretten kan i denne samanheng halde turvande skjøn etter lov om vassdragene frå 15. mars 1940 §§ 15, 19, 20, 23, 27, 28, 34, 38, 46 og 112 punkt 1, endå om det gjeld eigedomar som ikkje går inn under jordskiftet.

§ 37.

Jordskifteretten gir føresegner om gjerdeplikt og deling av gjerdetyngsler innan skiftefeltet og mot granneigedom.

Gjerdeplikta skal fastsetjast i samsvar med gjeldande lovreglar.

Gjerdetyngslene vert delte etter fritt skjøn, men så langt det synest rimeleg, på det grunnlag som rådde for delinga, av gjerdetyngslene mellom lotteigarane og mellom lot leigarane og grannar. Så langt det let seg gjere, skal kvar lotteigar gjerde berre for eige bruk og i samanhangande strekning.

Blir nokon som gir frå seg gjerde til annan lotteigar eller granne pålagd gjerdeplikt der det ikkje er gjerde eller er dårlegare gjerde enn han gir frå seg, skal han ha godtgjersle fastsett av jordskifteretten.

§ 38.

Blir dyrka jord skift mot udyrka jord eller jord som ikkje er så godt dyrka, kan mellomlaget setjast i pengar, jord eller anna, så som arbeidshjelp, gjødsel eller mellombels bruksrett til jord. Blir mellomlaget sett til anna enn jord, skal pengeverdet alltid nemnast.

Jord må ikkje nyttast til vederlag på slik måte at framgangsvilkåra for noko bruk minkar monaleg.

Er det løyvt pengar til det, kan vedkomande departement gi tilskot av statskassa til å reie ut dyrkingsvederlag for jord som går i byte mellom lotteigarane etter vedtak av jordskifteretten i medhald av reglane i denne paragrafen eller §§, 42 og 83.

§ 39.

Blir fri lott skift mot ein lott som det ligg bruksrett på, bør vederlaget ikkje setjast i anna enn ein auka lott dersom bruksretten er alltidvarande og denne vederlagsmåten er tenleg etter tilhøva.

§ 40.

Jordskifteretten fastset utjamningsmåten i samband med overføring av standskog. Jord må ikkje nyttast til vederlag utan når det er sers vanskeleg å nytte annan utjamningsmåte.

Blir åverking nytta, skal jordskifteretten syte for utblinking av dei trea som skal hoggast.

§ 41.

Jordskifteretten fastset utjamningsmåten i samband med overføring av brenntorv. Retten kan ikkje gi påbod om at nokon skal gi frå seg meir brenntorv enn han får att, dersom skilnaden har noko avgjerande å seie for bruket hans.

I samband med jordskifte kan jordskifteretten gi slikt samtykke som nemnt i lov om vern mot jordøydelegging frå 18. mars 1949 § 1 siste leden.

§ 42.

Er det innlagt noko av udyrka sameigemark der det har vorte rudt og dyrka eller utført skog- eller beitekultur utan at det er heimel for å godkjenne innlegget, kan jordskifteretten om det synest rimeleg, leggje stykket til vedkomande eigedom mot at dei andre får tilsvarande udyrka stykke av utmarka. Let dette seg ikkje gjere, kan retten gi eigaren vederlag for dei kulturarbeid som er gjorde.

§ 43.

Der det er fare for elvebrot, skred, sandfok eller anna slikt, skal jordskifteretten, om det ikkje er mogleg å ta omsyn til det i sjølve utlegget, fastsetje turvande forebyggingsarbeid eller andre tryggingstiltak og gi foresegner om korleis kostnadene med arbeidet og vedlikehaldet skal delast. Er det ikkje teke omsyn til faren i sjølve utlegget, skal retten gi foresegner for det tilfelle at det blir skade, og fyrst og fremst om korleis skaden skal delast.

Er ikkje anna fastsett og kan ikkje partane bli samde, kan den som lid skade, krevje hjelp av jordskifteretten til å få jamna ut skaden i samhøve med føresegner gjevne etter denne paragrafen. For slik sak gjeld dei same reglane som for jordskifte, så langt dei høver.

§ 44.

Jordskifteretten skal setje fristar for overtaking av lottene og elles om det trengst for gjennomføring av avgjerder som er tekne.

Utan samtykke frå alle som er med i skiftet, må det ikkje setjast stuttare frist enn 2 månader rekna frå den dag skiftet blir slutta.

Etter søknad kan jordskiftoverdomaren gi utsetjing med å gjennomføre husflytting eller andre tiltak, dersom det blir fort prov for at det er uråd å gjennomføre tiltaket til fastsett tid, og at vedkomande sjølv ikkje er skuld i dette eller har herredøme over det. Vil utsetjinga vere til skade for nokon av dei andre partane, skal jordskifteoverdomaren fastsetje vederlaget for skaden.

§ 45.

For tida frå jordskiftet blir slutta til det er sett i verk, kan jordskifteretten leggje slike band pa lotteigarar og andre når det gjeld bruken i skiftefeltet, som retten meiner er turvande for å hindre at føresetnadene for skiftet blir skipla.

Brot på føresegner gjevne i samhøve med denne paragrafen eller § 23 blir straffa med bøter. Det offentlege påtalar ikkje slike brot utan etter krav frå vedkomande jordskiftedomar eller nokon skadelidande part.

§ 46.

Har jordskifte noko å seie for leigar eller annan som har liknande rett til serskilt skyldsett bruk, så skal jordskifteretten ordne høvet mellom han og eigaren om det trengst.

§ 47.

Husmenn og andre som festar ikkje serskilt skyldsett stykke av eit bruk, skal vere urørde for si brukstid dersom dette let seg gjere utan større ulempe for jordskiftet. I anna fall kan retten regulere eller flytte stykket.

Kjem heile stykket eller noko av det til å liggje innanfor grensene til eit anna kruk, skal husmann eller festar framleis svare under den gamle jorddrotten mot at eigaren til det andre bruket får saknadsvederlag for stykket, dersom det ikkje er råd å få i stand ein annan og tenlegare skipnad med samtykke frå alle som saka kjem ved.

Må ein husmann eller festar gi frå seg jord, skal han alltid få jord i staden, dersom han ikkje sjølv går med på å ta anna vederlag.

Meiner retten at det er turvande å flytte hus, skal han syte for at dette blir gjort slik at brukaren er tent med det.

Kjem eit stykke som det ikkje bur folk på, og som blir brukt av føderådsfolk e. l., til å liggje inn i lotten til eit anna bruk, bor retten så langt råd er, byte det mot eit stykke i lotten til det bruket som stykket høyrer til.

§ 48.

Bruksrettar av det slaget som § 89 nemner, bør retten av eige tiltak avløyse, om vilkåra etter §§ 91 fyrste leden og 92 er til stades. § 95 gjeld på tilsvarande måte.

§ 49.

Dersom vilkåra for avløysing etter § 48 ikkje er til stades eller det gjeld andre bruksrettar enn dei som der er nemnde, skal jordskifteretten ordne tilhøva mellom eigar og bruksrettshavar og mellom bruksrettshavarar innbyrdes så langt det er tenleg. Mellom anna kan retten avgrense feltet for utøving av ein bruksrett, gi føresegner om bruksmåten og flytte bruksretten frå ein stad til ein annan eller frå ein lott til ein annan lott. Ordninga må ikkje føre til at innhaldet av retten minkar i verde, eller at bruken av retten i merkande mon blir tyngre for bruksrettshavaren eller meir tyngjande for eigaren.

§ 50.

Kan den hindring mot eit tenleg jordskifte som ligg i ein bruksrett, ikkje rydjast unna gjennom avløysing etter § 48 eller ordning etter § 49, så kan jordskifteretten likevel avløyse bruksretten om det let seg gjere på føremålstenleg måte utan skade for nokon part. Avløysingsmåten blir fastsett av retten, etter fritt skjøn, til jord, pengar eller andre verde.

§ 51.

Jordskifteretten kan gi påbod om utflytting om han meiner dette er eit vilkår for eit godt og gagnleg jordskifte. Likeeins kan retten fastsetje at sæter skal flyttast dersom han meiner det er turvande av omsyn til el tenleg beiteordning.

§ 52.

I spørsmål om kven som skal flytte ut, skal jordskifteretten så langt det høver med eit tenleg jordskifte, ta omsyn til avtale mellom partane, og elles til kven som har mest og best dyrka mark innmed tunet, eller som har dei beste bygningane eller andre anlegg, slik at den som det har, helst får bli verande. Er det ikkje nokon større skilnad i så måte, skal flyttingskostnadene vere avgjeranda.

Retten kan setje forbod mot å fore opp att husa innafor ein fastsatt minstefråstand frå granneteig.

§ 53.

Jordskifteretten kan gi påbod om å byte bygningar, anlegg til vassforsyning, kraftoverføring og liknande, om ein dermed i nokon mon kan spare flyttingskostnader.

Påbod om byte kan berre gjelde bygningar eller anlegg som har same føremål, og er noko så nær like store og like brukande, og må ikkje føre med seg noko større ulempe for nokon av eigarane.

Våningshus som har serleg personleg verde for eigaren, som til dømes av slektskjensle o. l., kan ein ikkje påleggje eigaren å byte. Gjeld det andre hus på. tunet, som har slikt verde for eigaren, må vedtaket frå retten om byte vere samrøystes.

§ 54.

Jordskifteretten kan gjere vedtak om at vassleidningar, damanlegg, kraftleidningar og liknande og småhus som t.d. utløer, blir overførde mot pengevederlag, dersom slik overføring synest tenleg for dei partane det gjeld.

§ 55.

Jordskifteretten skal taksere kostnadene med utflytting og fastsetje mellemlaget eller vederlaget for byte eller overføring som nemnt i § § 53 og 54. Her skal og medreknast utgifter til å skaffe utflyttaren vassforsyning, gardsveg, kraftleidning o. 1. om lag svarande til det han hadde for: og vederlag for å vere utan hus i flyttingstida. Kostnadene skal reknast ut i pengar, men om retten meiner det er grunn til det, kan han alternativt fastsetje utreislene til arbeid, vyrke eller anna verde.

§ 56.

Flyttingskostnadene skal retten etter skjøn skifte mellom partane i samsvar med reglane om korleis jordskiftekostnadene skal skiftast.

Den delen av mellomlaget eller vederlaget for byte eller overføring av hus eller anlegg i samhøve med §§ 53 og 54 som retten ikkje finn det rimeleg at vedkomande lotteigar sjølv må bere heilt ut, skal skiftast på same måten.

§ 57.

Det kan ikkje påleggjast noko bruk større utreisler til utflytting og byte eller overføring av hus eller anlegg enn Kongen fastset for bruk med slik skyld.

Er det frå eit bruk utskilt nokon part som det ikkje kan leggjast utflyttingsutreisler på, kan jordskifteretten når han meiner det er rimeleg, leggje skylda åt utskilt bruk heilt eller delvis til hovudbruket når utflyttingsutreislene skal reknast ut.

Vil ikkje nokon av partane ta på seg den delen av utreislene som ikkje kan påleggjast noko bruk, og kan dei ikkje greie utreislene på annan måte heller, kan ikkje retten gi påbod om utflytting.

§ 58.

Er det løyvd pengar til det, kan vedkomande departement gi tilskot av statskassa til utflytting. Når det skal avgjerast om utflyttingstilskot skal gjevast, kor stort det skal vere og korleis det skal bytast, skal departementet ta omsyn til kor store utflyttingskostnadene er, og til kåra og stoda elles hos vedkomande lotteigar, om det då ikkje i sjølve løyvinga er fastsett andre vilkår for utdelinga.

§ 59.

Over jordskifte og dei einskilde avgjerdene som er tekne i samband med jordskifte, kan det ankast.

Anke over avgjerd i tvist om grenser, eigedomsrett, bruksrett eller anna slikt går til lagmannsrett. Det same gjeld anke over avgjerd i spørsmål om avvising av andre enn materielle grunnar og andre tilfelle av anke over saksførehavinga. I alle andre høve går anken til jordskifteoverrett.

Anke over orskurd etter § 17 kan ikkje fremjast om han ikkje gjeld større verde enn 500 kroner. Den føresegna jordskifteretten i samsvar med § 17 har gitt om verdet av det som tvisten gjeld, er bindande for lagmannsretten, om han ikkje meiner det er openbert at verdsetjinga er urett.

Lagmannsretten kan avgjere at anke som gjeld saksførehavinga kan fremjast etter reglane for kjæremålssaker etter lov om rettergangsmåten for tvistemål frå 13. august 1915.

§ 60.

Det er ikkje høve til å anke før jordskiftet er slutt. Dette gjeld likevel ikkje for granne eller nokon som ikkje er godkjend korkje som lotteigar eller bruksrettshavar, om dei vil anke over orskurd etter § 17.

Om jordskifteretten meiner det vil vere tenleg, kan han gjere vedtak om at orskurd etter § 17 og avgjerd som gjeld saksførehavinga, skal stillast til påanking straks. Slikt vedtak må takast inn i orskurden eller avgjerda.

§ 61.

Ankefristen er to månader rekna frå den tid jordskiftet er slutt. Er det etter § 60 høve til anke før jordskiftet er slutt, blir fristen rekna frå den tid vedkomande part har fått tilseiing om avgjerda. Er det anka til lagmannsrett, blir fristen for anke til jordskifteoverrett rekna frå tilseiinga av den endelege avgjerda i den første ankesaka.

Anke skal gjevast inn til den jordskifteretten som har teke den avgjerda som blir påanka. Rettsformannen skal sende saka til ankedomstolen og snarast råd gjere alle interesserte partar kjende med at saka er påanka.

§ 62.

Er det anka i rett tid, må slutting eller iverksetjing av jordskiftet stå ut så lenge.

Overjordskifte kan ikkje fremjast så lenge anke til lagmannsretten ikkje er endeleg avgjord.

§ 63.

Så snart råd er, etter at ankesaka er endeleg avgjord, skal jordskifteretten, om avgjerda gjer det turvande, halde fram med eller ta opp att og gjere om skiftet på grunnlag av den endelege avgjerda.

Når eit jordskifte som er slutta, blir oppatteke, skal innkallingsfristen vere minst tre veker.

§ 64.

Er ikkje noko anna fastsett i avgjerd som går ut på stadfesting av jordskifte, skal dei fristane som er fastsette i jordskiftet reknast frå fyrste årsdagen for slutting av jordskiftet etter at avgjerda er kunngjord.

§ 65.

For overjordskifte gjeld same reglane som for jordskifte, så langt dei høver, men om lova krev at eit vedtak i jordskifteretten skal vere samrøystes, trengst det likevel berre vanleg fleirtal i jordskifteoverretten til stadfesting av eit slikt vedtak. På overjordskifte kan det setjast stuttare fristar enn fastsett i § 44. Brigde i jordskifte skal grunngjevast.

Den jordskiftedomaren som har styrt jordskiftet, har plikt til å møte fram til overjordskiftet etter innkalling frå jordskifteoverretten. Han skal stå til teneste med opplysningar så lenge jordskifteoverretten finn det turvande.

§ 66.

Anke til jordskifteoverretten kan kallast tilbake når det gjeld ankepost som ikkje er avgjord. Gjeld det ankepost som er avgjord, kan anken kallast tilbake om alle som saka gjeld, samtykkjer.

Blir anken kalla tilbake før ankefristen er ute, får han ikkje noko å seie for dei føresegnene jordskiftet har om iverksetjing og fristar. Blir anken kalla tilbake etter at ankefristen er ute, skal jordskifteoverretten brigde fristane om det trengst. Er retten ikkje sett, høyrer demre avgjerda under jordskifteoverdomaren.

§ 67.

Når saksførehavinga tar til, skal jordskifteoverretten gi ankeparten pålegg om å seie greitt frå kva for postar han ankar på.

Så langt råd er, bør ankepostane gå fram av sjølve ankefråsegna.

Jordskifteoverretten skal frå fyrsten berre granske dei ankepostane som er framsette. Syner det seg då at anken er grunnlaus eller berre kan føre til brigde som det etter måten ikkje kan leggjast nemnande vekt på, skal jordskiftet stadfestast. Syner det seg at anken må føre til brigde i jordskiftet, så skal retten gi partane melding om dette. Vil brigdet valde tap for nokon part, kan han krevje granskinga utvida så langt det trengst til å avgjere om ikkje jordskiftet på andre punkt bor brigdast til bate for han. I så fall skal jordskifteoverretten granske jordskiftet så langt han finn det turvande. Brigde i jordskiftet som dette fører med seg, kan gjennomførast, endå om ankeparten i det heile ikkje blir så godt faren som han var etter jordskiftet.

§ 68.

Kjem det opp tvist om grenser, eigedomsrett, bruksrett eller anna slikt, og tvisten ikke var framme eller avgjord på jordskiftet, skal jordskifteoverretten avgjere tvisten etter reglane i § 17.

Ugildar jordskifteoverretten ei avgjerd som nektar å fremje jordskifte, kan saka visast heim att til ny førehaving i jordskifteretten, om dette synest mest tenleg.

§ 69.

Overjordskifte kan det ikkje ankast over utan at det gjeld avgjerd i tvist etter § 68 fyrste leden, jfr. § 17, eller saksførehavinga. I slikt høve går anken til lagmannsrett etter dei reglane som gjeld for anke over jordskifte.

§ 70.

Part som meiner at det på jordskiftet er gjort noko rangt med omsyn til kart, utrekningar eller målingsarbeid, kan krevje gjennomsyn innan 2 månader frå skiftet vart slutta.

Kravet skal sendast til jordskifteoverdomaren som skal syte for at gjennomsynet blir gjort.

Viser gjennomsynet lyte som har hatt merkande innverknad på skiftet, skal jordskifteoverdomaren setje ein frist for jordskifteretten til å rette feilen og gjere om skiftet i den mon som rettinga gjer turvande.

Er jordskifte innanke for jordskifteoverretten, skal han gjere dei brigde som retting av tekniske feil fører med seg. Klage over slike feil kan og førast fram på overjordskifte og om jordskifteoverretten kjem over slike feil, skal jordskifteoverretten rette feilen, om han har noko vidare å seie.

Fører gjennomsynet til at jordskiftet blir brigda, skal alle partar som dette kan ha noko å seie for, få tilseiing om avgjerda og dei skal ha høve til å anke i den mon brigdet har hatt noko å seie for jordskiftet. Fristen er to månader frå den tid vedkomande har fått tilseiing.

§ 71.

Partane reier ut jordskiftekostnadene så nær som løn og skyss- og kostpengar til tenestemennene.

§ 72.

Er jordskiftekravet heilt grunnlaust eller blir det kalla tilbake, eller fører formfeil som rekvirenten har skulda for, til at saka blir nekta fremjing, må rekvirenten bere kostnadene sjølv.

Den som krev overjordskifte, må bere kostnadene med det om det ikkje fører med seg eit monaleg brigde i jordskiftet.

Er anke til jordskifteoverretten grunnlaus, kan retten påleggje rekvirenten sakskostnader til det offentlege med opp til 500 kroner.

§ 73.

Kostnader som ikkje rekvirenten etter § 72 må bere åleine, skal skiftast mellom lotteigarane etter slike retningsliner:

§ 74.

Leigar eller annan som har liknande rett til serskilt skyldsett bruk, har plikt til å gi eigaren vederlag for jordskiftekostnader og andre utreisler som skiftet fører med seg, t.d. dyrkingsvederlag, utlegg til gjerde, utflyttingstilskot og anna. Jordskifteretten fastset den summen brukaren skal svare etter eit overslag over alle dei kostnadene skiftet vil føre med seg for eigaren. Her skal ikkje takast med utreisler som eigaren har teke på seg ut over det han er pliktig til etter lova, eller som åtferda hans på skiftet er skuld i. Summen med fem prosent årleg rente skal betalast av på 40 år med like stor part kvart år. Kongen kan fastsette en høyere eller lavere rente.

Har skiftet noko å seie for annan bruksrettshavar, kan det leggjast på han ein part av kostnadene etter dei føremonene han har av skiftet. § 73 b skal gjelde for bruksrettshavar og.

§ 75.

Dersom grenseoppgang mot granneeigedom har ført med seg arbeid med merking og oppskriving av grenser, oppmåling, regulering eller gjerdebyte og anna liknande, kan retten leggje ein høveleg part av kostnadene på grannen, etter dei føremonene han har av det. Det same gjeld for eigedom som er teken med i skiftet i samhøve med § 26.

§ 76.

Den som har kravt gjennomsyn, må betale kostnadene med det, dersom ikkje gjennomsynet fører til noko brigde i jordskiftet. Er krav om gjennomsyn heilt grunnlaust, kan jordskifteoverdomaren dessutan påleggje rekvirenten sakskostnader til det offentlege med opp til 500 kroner.

Fører gjennomsynet til brigde i skiftet, som nemnt i § 70 tredje leden, skal det offentlege bere alle kostnadene. I dette tilfelle kan det offentlege søkje att kostnadene hos vedkomande tenestemann.

§ 77.

Det kan krevjast at den som set fram krav om jordskifte, overjordskifte eller gjennomsyn, skal betale forskot eller gi trygd for dei kostnadene som etter eit førebels overslag vil falle på partane. Rekvirenten kan gjevast ein frist på opptil tre veker til dette. Held han ikkje fristen, blir det rekna jamgodt med at han har kalla kravet tilbake.

§ 78.

Når vedtak om å fremje saka er ført inn i rettsboka, og retten i hovuddraga har fått på det reine kva interesser partane har i skiftet, kan han gi dei pålegg om å betale utgifter som vil kome på etter kvart, etter ei førebels utlikning.

Kostnader som er utlikna, dagfell til betaling 15 dagar etter at vedkomande er gjord kjend med utlikninga.

Av forskot kan det reknast rente som jordskifteretten fastset etter skjøn. Retten kan og gjere vedtak om at det skal svarast rente av andre krav som kjem av skiftet.

Fører overjordskiftet til brigde i jordskiftekostnadene, og dei alt er betalte, skal jordskifteoverretten gi turvande føresegner om attendebetaling.

§ 79.

Lotteigarane kan halde minneleg jordskifte, når dei alle er einige, og andre som skiftet kjem ved, samtykkjer.

Om minneleg jordskifte skal dei setje opp skriftleg dokument, og i det gjere nøye greie for dei eigedomane det gjeld, såleis om lægje, grenser, rettar og brukstyngsler. Utgreiing om grense mot granneeigedom må ikkje takast inn i dokumentet utan samtykke frå eigaren. Skiftedokumentet skal tinglysast.

Skifter dei ikkje likt mot likt, men nokon gir frå seg meir av eigedom eller rettar i hopehavet enn han får tilbake av dette, blir det rekna som avhending, og lovreglane om skylddeling gjeld.

§ 80.

Eit minneleg jordskifte har samme verknaden som eit offentleg, dersom jordskifteretten etter turvande gransking gir attest for at skiftet fyller krava til eit offentleg jordskifte.

Attesten skal førast inn i jordskifterettsboka, påførast skiftedokumentet og tinglysast.

Er noko i skiftedokumentet uklårt eller ufullstendig, skal jordskiftedomaren hjelpe til med å rette det.

Med krav om slik attest går ein fram på same måten som med krav om offentleg jordskifte. Reglane i kapitel 10 om kostnadene gjeld på tilsvarande måte.

Avgjerd etter denne paragrafen er ikkje føremål for anke utan i det høve at attest blir nekta.

§ 81.

Er det ikkje gjort krav om attest etter § 80, kan det krevjast offentleg jordskifte når 2 år er gått etter at det minnelege jordskiftet vart slutta. Er attesten nekta, og denne avgjerda ikkje blir anka på staden, kan ein straks krevje offentleg jordskifte. Blir offentleg jordskifte kravt på staden, kan skiftet fremjast straks med dei mennene som alt er oppnemnde, dersom alle partane er gjort kjende med at offentleg skifte kan fremjast.

§ 82.

Jordskifte halde av ein jordskiftedomar med heimel i skilsdomsavtale, har same verknaden som offentleg jordskifte. Over slikt jordskifte kan det ikkje ankast. Kostnadene ved slik sak skal reiast ut som for offentleg jordskifte.

§ 83.

Etter krav frå eigar eller nokon som har alltidvarande bruksrett, kan jordskifteretten i serskild ordningssak gi føresegner om bruken i hopehav og andre område der det er sambruk mellom eigedomar. Blir jordskifte eller serskild avløysing heilt ut eller i nokon mon nekta fremjing av materielle grunnar, så kan jordskifteretten av eige tiltak gjennomføre slik ordning.

Jordskifteretten kan og ordne beitetilhøva i stats- eller bygdeålmenning dersom styret for ålmenningen fyrst har gjennomført beiteordning der, og nokon beiterettshavar som denne ordninga kjem ved, har kravt saka inn for jordskifteretten innan 6 månader.

§ 84.

Ordning av sambruk kan gjennomførast på den måte og i den mon jordskifteretten tykkjer det vil vere mest tenleg og samhøveleg med rimeleg omsyn til einskild manns gagn. Gjeld eit krav om ordning berre noko av eit område, kan jordskifteretten ta med så mykje av feltet omkring som trengst til å gjennomføre ei ordning som er tenleg for alle dei bruka det gjeld.

§ 85.

Føresegner om sambruk kan mellom anna gå ut på:

§ 86.

Jordskifteretten fastset korleis ein skal skaffe turvande midler til gjennomføring av ordninga. Kostnadene til anlegg og drift av kulturbeite kan skiftast mellom partane etter det gagn dei vil ha av ei slik ordning. Ordning med kulturbeite kan fastsetjast, endå om kostnadene vil bli større enn gagnet, dersom ein kan skaffe midlane på annan måte enn gjennom tvangsutlikning.

§ 87.

Reglane om jordskifte skal på tilsvarande måte gjelde i ordningssaker, så langt dei høver. Sakskostnadene skal retten skifte mellom partane etter skjøn.

§ 88.

Ordning som er gjennomførd etter reglane i denne lova, kan ikkje prøvast på nytt før det er gått 20 år etter at den førre saka var slutt. Blir dei tilhøva som er lagde til grunn for ei ordning, skipla på avgjerande måte gjennom lov, t.d. slik at det blir sett forbod mot sume slag bruk eller gjort brigde i tidlegare reglar om bruk, kan ordninga prøvast på nytt før den tid. Det same gjeld om grunnlaget for ordninga elles blir skipla på avgjerande måte.

Når ei ordning blir prøvd på nytt, skal retten ikkje gjere større bridge i den tidlegare ordninga enn det som trengst for å få ei tenleg ordning. Må nokon gi frå seg noko han har hatt til bruk etter den førre ordninga bør han få ein rimeleg frist. Gjeld det avståing av kulturbeite, må fristen minst vere 2 år, om ikkje partane blir einige om noko anna. Påkostnad som måtte vere gjord vedkomande det stykket nokon må gi frå seg, kan retten etter skjøn fastsetje vederlag for, om dette synest rimeleg.

§ 89.

Desse alltidvarande bruksrettane kan avløysast i serskild sak: Rett til beite og slått, til hogster og all annan åverknad i skog, til å ta brenntorv, strøytorv, lyng, mose, mold, leire, sand og stein, til båtopptrekk, båt- og bryggeplass, til naust- og sjøhustomt, tørke- og opplagsplass, garn- og nothengsplass, kvernkall og vasshjul med tilhøyrande oppdemmings- og vassleidningsrettar og ferksvassfiske med unnatak av laks- og sjøaurefiske.

§ 90.

Både eigar og bruksrettshavar kan krevje avløysing.

Bruksrett som ligg på meir enn eitt bruk, kan ein krevje å få avløyst under eitt, om dette synest vere vilkår for ei tenleg avløysing.

§ 91.

Avløysing som vil vere utenleg eller til skade for nokon part, kan ikkje gjennomførast. Det same gjeld når ordning i samsvar med reglane i kapitel 12 vil vere like så tenleg.

Er avløysing nekta av materielle grunnar, eller er bruksretten pålagd eller halden ved lag på offentleg jordskifte, kan krav om avløysing ikkje fremjast før 20 år etter avgjerda vart teken eller jordskiftet slutta.

§ 92.

Vilkåret for avløysing er til vanleg at det kan leggjast ut til bruksrettshavaren ein eigedomspart med eit verde som svarar til bruksretten, og som gir noko så nær like lagleg høve til ein bruk som stettar same tarv som bruksretten. Vederlaget må likevel ikkje ha større verde for den eigedomen bruksretten ligg på, enn den verdauken det fører med seg for eigedomen å bli kvitt bruksretten.

Beiterett kan og løysast av med kulturbeite. Som vederlag for ein beiterett kan det ikkje mot protest frå skogeigaren, leggjast ut nokon skogpart som har meir verde for skogeigaren som vokstergrunn for skog enn for bruksrettshavaren til dyrking eller beitekultur.

§ 93.

Let det seg ikkje gjere å leggje ut ein eigedomspart som vederlag for bruksretten i samsvar med regelen i § 92, så kan avløysing berre gjennomførast:

Avløysingsmåten blir fastsett av jordskifteretten.

§ 94.

Kan krav om avløysing av bruksrett ikkje gjennomførast på tenleg måte, utan ein må avløyse eller ordne heilt eller delvis andre bruksrettar, kan jordskifteretten avløyse eller ordne desse rettane, så langt det er turvande for å få gjennomført den avløysing som er kravd.

Kan avløysing ikkje gjennomførast utan jordskifte, skal avløysing nektast til jordskifte er kravt av grunneigar eller av Kongen, sjå § 106.

§ 95.

Det kan leggjast ut sams vederlag for bruksrettar av same slag som blir avløyste samstundes, om dette tykkjest mest føremålstenleg. I slike høve gir jordskifteretten turvande føresegner om sambruken.

Blir beiterett avløyst med kulturbeite, skal jordskifteretten taksere kostnadene med opparbeiding og inngjerding av stykket. Dei føremonene bruksrettshavaren har av å bli fri gjerdehald eller gjæting, skal kome til frådrag i kostnadene med inngjerding av kulturbeitet. Det eigaren skal ut med til opparbeiding og inngjerding kan fastsetjast til pengar, jord, standskog eller andre høvelege verde, eller på den måten at eigaren gjer i stand kulturbeitet slik jordskifteretten fastset. Om jordskifteretten finn det turvande, kan han gi føresegner om korleis det fastsette vederlaget skal disponerast slik at ein har trygd for at kulturbeitet blir sett i stand. Den som får utlagt kulturbeite må sjølv halde det ved like.

Vederlaget for ein bruksrett kan leggjast ut frå anna bruk som høyrer til same eigar som det bruket retten kviler på, dersom eigaren krev det. Når bruksrett som kviler på meir enn eitt bruk, blir avløyst under eitt i samhøve med regelen i § 90 andre leden, kan vederlaget leggjast ut frå ein einskild eller berre nokre av dei eigedomane bruksretten kviler på. I desse høve skal jordskifteretten nyte for turvande utjamning så verdetilhøvet mellom dei eigedomane det gjeld, ikkje blir skipla.

Avløysing kan gjennomførast endå om kostnadene for nokon part skulle bli større enn gagnet, dersom ein kan skaffe midlane på annan måte enn gjennom tvangsutlikning.

§ 96.

Reglane om jordskifte skal på tilsvarande måte gjelde i avløysingsaker, så langt dei høver.

Kostnadene skal retten skifte mellom partane etter skjøn, men ta mest omsyn til dei føremonene avløysinga fører med seg.

Til rettleiing for jordskifteretten kan vedkomande departement gi nærmare føresegner om framgangsmåten når det gjeld verdsetjing av bruksrettar.

§ 97.

På bruk som ligg under offentleg jordskifte kan ingen andre enn jordskifteretten halde skylddeling utan samtykke frå retten.

Dei skylddelingane som offentleg jordskiftesak fører med seg, skal jordskifteretten alltid halde, såleis t.d. når nokon gir frå seg meir av eigedom eller rettar i hopehavet enn han får att av det, eller når bruksrett som ikkje er serskilt skyldsett eller medrekna i skylda til den rådande eigedomen, blir avløyst med ein eigedomslott, eller når bruksrett som er medrekna i skylda til den rådande eigedomen, blir avløyst med verde som ikkje går inn under matrikuleringa.

§ 98.

Blir det framsett krav om det, har jordskifteretten plikt til å halde skylddelingar som gjeld eigedomar som har vore under offentleg jordskifte mot betaling etter dei reglane som gjeld for jordskifte.

§ 99.

For skylddelingar som jordskifteretten held, gjeld reglane i lov om skylddeling m.v. frå 20. august 1909 på tilsvarande måte, så langt dei høver. For anke gjeld same reglane som for jordskifte.

For føringa i rettsboka og tinglysing gjeld reglane i § 24 i denne lova. Gjeld det skylddeling som er halden i samband med jordskiftesak, kan ei førebels melding med oppgåve over gards- og bruksnummer, skyld og eigarar sendast til tinglysing straks.

§ 100.

Eigar kan krevja at jordskifteretten i serskild grensegangssak skal klårleggje, merkje av og skrive opp eigedomsgrense og grense for alltidvarande bruksrett. Dette gjeld og slike grenser som er nemnde i lov om vassdragene frå 15. mars 1940 §§ 2, 3 og 4. Når det gjeld grense for alltidvarande bruksrett, kan også bruksrettshavar krevje grensegang. Ulagleg grense prøver retten å få regulert gjennom minneleg makeskifte. Når ein ikkje fram til semje, kan jordskifteretten regulere grensa på den måten han meiner det er mest tenleg for dei eigedomane det gjeld.

Blir det i ei grensegangssak framsett krav om jordskifte eller avløysing, og retten godtar kravet, kan slik sak fremjast med dei mennene som er oppnemnde til grensegangssaka. Det same gjeld om grensegang blir kravd på staden etter at krav om jordskifte eller avløysing er nekta. Reglane om jordskifte gjeld på tilsvarande måte i grensegangssaker, så langt dei høver. Kostnadene skifter retten etter skjøn.

§ 101.

Pengevederlag for eigedom eller rett som det ligg hefte på eller som er kverrsett, må ikkje betalast ut utan at alle vedkomande samtykkjer. Jordskifteretten fastset framgangsmåten for utbetaling av utflyttingsvederiag i slike høve.

Den som skal reie ut pengane, kan betale dei til politimeisteren som straks og på best moglege vilkår skal setje pengane inn i godkjend sparebank, til det er avgjort kven som skal ha dei.

§ 102.

Avgjerd teken på offentleg jordskifte, ordnings-, avløysings- eller grensegangsak, er tvangsgrunnlag og kan, når avgjerda er endeleg, setjast i verk etter reglane om fullføring av orskurd.

Utreisle som i slik sak er lagd på eigar eller bruksrettshavar, får ved tinglysing panterett med same prioritet som skattar og andre offentlege avgifter på fast eigedom. Verknaden av tinglysinga fell bort, når det har gått 10 år frå tinglysinga og ny tinglysing ikkje er gjord før fristen gjekk ut.

§ 103.

Skyldnad som ligg på ein eigedom for anlegg som er sett i verk med offentleg tilskot, som til dømes skogplantings-, lægings-, uttappings- eller førebyggingsarbeid, skal fylgje det grunnstykket skyldnaden har samanheng med, om dette let seg gjere utan avgjerande ulempe for det som er føremålet med jordskiftet. Det same skal gjelde skyldnad til å halde ved like andre anlegg, som til dømes gravplass.

Medan jordskifte står på, har vedkomande jordskiftedomar meldeplikt etter Lov om Fredning og Bevaring af Fortidslevninger frå 13. juli 1905, ved sida av eigar og brukar.

§ 104.

Så langt det trengst av omsyn til den saka som er fore, kan jordskifteretten ta avgjerder som etter lov om skogvern frå 12. februar 1932 høyrer under skogoppsynet. Er det tale om større hogster eller hogster i vernskog eller utsett skog, skal skogoppsynet ha varsel og få høve til å seie si meining.

§ 105.

Jordskifteretten kan søkje sakkunnig hjelp i serskilde spørsmål når han finn det turvande.

§ 106.

Når det er naudsynleg av ålmenne omsyn, eller ein kan rekne med monaleg innsparing på jordskiftekostnader, kan Kongen, når vilkåra elles er til stades:

Er krav om jordskifte framsett i samsvar med reglane i fyrste leden, skal jordskifteretten fastsetje grensene for skiftefeltet på den måten som etter tilhøva best stettar dei interessene som er grunnlag for kravet.

Føresegnene i fyrste og andre leden skal og gjelde ordningsavløysings- og grensegangssaker. Når det gjeld spørsmål om vilkåra for avløysing, skal avløysingskrav etter denne paragrafen reknast like med krav frå eigaren.

Er det framsett krav i samhøve med denne paragrafen, skal vedkomande departement få varsel om saksførehavinga, og det kan gi møte i saka.

§ 107.

Vedkomande departement kan gi nøgnare føresegner om jordskifteverket, fastsetje reglar for tjenestemennene og gi føresegner om visse arbeid og anna.

§ 108.

Etternemnde føresegner i lov om rettergangsmåten for tvistemål frå 13. august 1915 skal gjelde på tilsvarande måte i jordskiftesaker, så langt dei høver: § 22, kapitel 3, §§ 43-51, 86, 87, 91, 97, kapitel 9, §§ 135, 142, 145, 155-158, 161, 163, heile andre delen og §§ 361, 369 og 467-471, jfr. 472.

§ 109.

Denne lova tar til å gjelde frå den tid Kongen fastset.

Lov om Udskiftning m.v. frå 13. mars 1882 held opp å gjelde frå same tid. Har saksførehavinga teke til før denne tid, skal likevel reglane i kapitla 3 og 12 i den gamle lova gjelde for saksførehavinga i vedkomande instans. Storskifte som det er gitt påbod om i samhøve med kapitel 17 i den gamle lova, skal halde fram etter dei reglane som galdt tidlegare.

Så lenge nytt utval ikkje er kome i stand i samsvar med reglane i § 8, kan jordskiftemenn nemnast opp frå det utvalet § 13 i den gamle lova gir føresegner om.

§ 110.

– – –